IRAN - Khorasan - Windmills of Nashtifan

آسياب هاي بادي نشتيفان واقع در استان خراسان رضوي و شهرستان خواف، بازمانده از دوره صفوي است كه هنوز پابرجا مانده و قابليت استفاده دارد.

در شرق ايران از خراسان گرفته تا سيستان و بلوچستان آسياب هاي بادي بسيار رايج بوده اند كه به آن ها آس باد گفته مي شود...

مسير دسترسي به آسبادهاي نشتيفان و سنگ مزارات نشتيفان: نشتيفان در حدود ۲۰ كيلومتري شهر خواف قرار گرفته است و آسبادها و سنگ مزارات نيز در مركز آن كاملا مشخص است...

نمايي از حاشيه جاده قائن به خواف

از شهر قائن به سمت شمال حركت مي كرديم و در جاده خواف بوديم كه مسافران اين دو مزدا را در بازگشت از عيد ديدني ديديم. تنها يك عكس كافي بود تا كلي ابراز احساسات كنند برايمان...

اصلي ترين منبع انرژي آسبادها، بادهاي معروف 120 روزه سيستان است كه نه فقط در همان 120 روز بلكه در تمام مدت سال اثرات آن وجود دارد. البته بادهاي ديگري نيز مانند باد نيشابور نيز محرك اين آسياب ها بوده اند...

بادهاي ۱۲۰ روزه سيستان در دوره گرم سال و معمولا در بازه اواسط ارديبهشت تا اوايل پاييز و معمولا بيش از ۱۲۰ روز مي وزد. منشا بادهاي ۱۲۰ روزه كه در اصطلاح محلي به باد كوه معروف مي باشد، ارتفاعات پربرف كوه بابا در هندوكش مي باشد...

وجود بادهاش شديد از يك طرف و نبود آب از طرف ديگر باعث رونق آسياب هاي بادي در شرق ايران زمين بوده است...

وجه تسميه نشتيفان: به جهت وزش بادهاي زياد در اين منطقه، اينجا نشتيفان نام گذاري شده كه از نيش طوفان مي آيد...

آسبادهاي نشتيفان به شماره 7490 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است...

وقتي يك اثر ثبت ملي مي شود نياز به مراقبت دارد. جدا از تمهيداتي كه براي ماندگاري آن بنا مي شود، خود مردم آن منطقه همه بايد نسبت به ارزش آن اثر واقف شوند و نسبت به همه چيز آن حساس باشند از جمله ظاهر و نماي اثر ثبت شده... متاسفانه در زمان بازديد ما، اطراف تابلوي اطلاعات گردشگري و معرفي آسبادهاي نشتيفان بهترين مكان براي قرار گرفتن وسايل مازاد منازل مردم شده بود...

در خراسانات بزرگ، آسبادها از خواف تا نهبندان وجود داشته است كه اكنون به غير از نشتيفان، آسبادهاي خوانشرف در نهبندان تنها بازمانده هاي آن هاست.

بناي آسباد از ساده ترين مصالح شامل خشت و گل و چوب ساخته شده و ساختمان آن از دو طبقه اصلي تشكيل شده است...

طبقه همكف كه سالن اصلي آسباد به حساب مي آيد، محل قرار گرفتن سنگ بزرگ و مدور آسياب است و كار اصلي آسياب غلات در اينجا انجام مي شود. از اين طبقه به عنوان انبار غلات هم استفاده مي شود...

پره هاي آسياب از چوب ساخته شده است و سبك مي باشد تا به راحتي حركت كرده و بتواند سنگ بزرگ طبقه زيرين را به حركت در آورد. در آسباد خوانشرف نهبندان براي پره ها از شاخه هاي نخل استفاده شده است...

نمونه اي از پره هاي باز سازي شده و جديد آسباد نشتيفان

نمايي از طرح خشتي ساده و زيبا روي ديوار آسباد نشتيفان...

نكته جالب در معماري آسباد، قرار گرفتن درب ورودي آسباد، پشت به جهت باد است. به نازم به اين خوش فكري آبا و اجدادمون...

دقايقي كار آسياب را ديديم اما نه با نيروي باد بلكه به صورت دستي و با چرخاندن سنگ آسياب توسط خودمان! با وزش باد، اين سنگ را باد به حركت در مي آورد. البته جهت وزش باد بسيار مهم است.

در نشتيفان ۴۰ آسباد وجود داشته كه تعدادي از آن ها بازسازي و مرمت شده است و هم اكنون تلاش هايي براي ثبت جهاني اين اثر ارزشمند در حال انجام است...

سنگ مزارات نشتيفان

در كنار آسبادهاي نشتيفان، سنگ مزارات نشتيفان ديده مي شود كه از فرم ها و نمادهاي جالبي تشكيل شده است...

در قسمتي از اين قبرستان، سنگ هاي ايستاده و بلندي ديده مي شود كه ارتفاع آن ها با يكديگر كاملا متفاوت است به طوري كه ارتفاع برخي به بيش از چهار متر مي رسد...

و در قسمت ديگري از قبرستان قديمي نشتيفان سنگ نوشته ها و نگاره هايي بر روي قبرها ديده مي شود...

گفته مي شود اين مزارات مربوط به ۴۴ پير است كه مورد احترام مردم نشتيفان هستند و علاوه بر نشتيفان از روستاهاي اطراف مانند روستاي سنگان خواف نيز براي زيارت آن مي آيند...

مردم بر سر مزارها مي آيند و با بستن پارچه و دخيل به سنگ ها اميد به گشايش گره از كار خود دارند. در تصوير زير نمونه اي از اين پارچه ها كه به بزرگترين سنگ مزار موجود بسته شده، ديده مي شود...

مشابه قبرستان نشتيفان، سنگ مزارات روستاي سوران در نزديكي مشهد ريزه در استان خراسان وجود دارد كه از شهرت بسيار بيشتري نسبت به نشتيفان برخوردار است.

منبع: بروشور راهنماي گردشگري شهرستان خو